{"id":5989,"date":"2021-04-12T08:56:43","date_gmt":"2021-04-12T03:26:43","guid":{"rendered":"https:\/\/alltrickinfo.in\/?p=5989"},"modified":"2021-04-12T08:56:56","modified_gmt":"2021-04-12T03:26:56","slug":"memory-kya-hai-memory-ke-prakar","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/gyanganga.in\/memory-kya-hai-memory-ke-prakar\/","title":{"rendered":"\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930"},"content":{"rendered":"\n

\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0935\u0939 \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930\u0947\u091c \u0938\u094d\u092a\u0947\u0938 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0902 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936 \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 (Store) \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0935\u0939 \u091c\u0917\u0939 \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0914\u0930 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

\"\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940
\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930<\/figcaption><\/figure><\/div>\n\n\n\n

\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0940 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0939\u092e \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0915\u093e\u092e \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u092f\u0926\u093f \u0939\u092e\u0947\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u0915\u094b\u0908 \u092d\u0940 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936 \u0926\u0947\u0928\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u092b\u093f\u0930 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0915\u093e \u0921\u093e\u091f\u093e \u0907\u0928\u092a\u0941\u091f \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092d\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0940 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0924 \u092a\u0921\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0926\u0930\u092c\u094b\u0930\u094d\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u0932\u0917\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0924\u0925\u093e \u0921\u093e\u091f\u093e \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u091c\u092c \u092d\u0940 \u0938\u0940\u092a\u0940\u092f\u0942 \u0915\u094b \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092d\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0921\u093e\u091f\u093e \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0915\u0940 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0924 \u092a\u0921\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0938\u0940\u0927\u0947 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094b \u090f\u0915\u094d\u0938\u0947\u0938 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0914\u0930 \u091c\u093f\u0938 \u0924\u0930\u0939 \u0915\u093e \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u0940 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0924 \u092a\u0921\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0938\u0947 \u0932\u0947 \u0932\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0938\u094d\u0924\u093f\u0937\u094d\u0915 \u0915\u0940 \u0924\u0930\u0939 \u0939\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0914\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0914\u0930 \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940.<\/p>\n\n\n\n

\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 –<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f\u0924\u0903 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

  1. \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory)<\/li>
  2. \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Secondary Memory)<\/li><\/ol>\n\n\n\n

    1. \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory) –<\/strong><\/h3>\n\n\n\n

    \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory) \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0938\u0940\u0927\u0947 \u0938\u0947\u0902\u091f\u094d\u0930\u0932 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u092f\u0942\u0928\u093f\u091f \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u090f\u0915\u094d\u0938\u093f\u0938 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092f\u0939 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0905\u0938\u094d\u0925\u093e\u0908 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0930\u0916\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0902\u091f \u0915\u0947 \u092c\u0902\u0926 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0940 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u090f\u0902 \u0928\u0937\u094d\u091f \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

    \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940, \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0915\u093e\u092c\u0932\u0947 \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u092e\u0939\u0902\u0917\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u0924\u0940\u0935\u094d\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory) \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0908 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0932\u0917\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u0938\u0947 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928 \u092a\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0932\u0947 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u0947, \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f\u0924\u0903 \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

    \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory) \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 –<\/strong><\/h3>\n\n\n\n

    \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Primary Memory) \u0926\u094b \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

    1. \u0930\u0948\u092e (RAM)<\/li>
    2. \u0930\u094b\u092e (ROM)<\/li><\/ol>\n\n\n\n

      A. \u0930\u0948\u092e (RAM) –<\/strong><\/h3>\n\n\n\n

      \u0930\u0948\u092e (RAM) \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0942\u0930\u093e \u0928\u093e\u092e Random Access Memory<\/strong> \u0939\u0948, \u0930\u0948\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0921\u093e\u091f\u093e \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u092f\u0939 \u090f\u0915 Read \/ Write \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u092e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0924\u0915 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0930\u0916\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u092c\u0902\u0926 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u0939 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u092e\u093f\u091f\u093e \u0926\u0947\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

      \"\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940
      \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930<\/figcaption><\/figure><\/div>\n\n\n\n

      \u0930\u0948\u092e \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0938\u0930\u0935\u0930, \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932, \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u091f\u0947\u092c\u0932\u0947\u091f \u0906\u0926\u093f \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0930\u0948\u092e \u0915\u0947 SRAM \u0914\u0930 DRAM \u0926\u094b \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902.<\/p>\n\n\n\n

      B. \u0930\u094b\u092e (ROM) –<\/strong><\/h4>\n\n\n\n

      \u0930\u094b\u092e (ROM) \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u093e \u092a\u0942\u0930\u093e \u0928\u093e\u092e Read Only Memory<\/strong> \u0939\u0948, \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u0938\u093f\u0930\u094d\u092b \u092a\u0922\u093c \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0939 \u0926\u0947\u0916 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u090f\u0921\u093f\u091f \u0914\u0930 \u0921\u093f\u0932\u0940\u091f \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902. \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 Non-Volatile \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u0914\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u092e\u093e\u0923 \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0930\u094b\u092e \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0938\u094d\u0925\u093e\u0908 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u0940\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

      \"\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940
      \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930<\/figcaption><\/figure><\/div>\n\n\n\n

      \u0930\u094b\u092e (ROM) \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0910\u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u0936\u0941\u0930\u0942 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0907\u0938 \u0911\u092a\u0930\u0947\u0936\u0928 \u0915\u094b \u092c\u0942\u091f\u0938\u094d\u091f\u094d\u0930\u0948\u092a \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0928\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0930\u094b\u092e (ROM) \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0938\u093f\u0930\u094d\u092b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0940 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0932\u094d\u0915\u093f \u0905\u0932\u0917-\u0905\u0932\u0917 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u093f\u0915 \u092e\u0936\u0940\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948. \u0930\u094b\u092e (ROM) \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f\u0924\u0903 PROM, EPROM \u0914\u0930 EEPROM \u0924\u0940\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

      2. \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Secondary Memory) –<\/strong><\/h4>\n\n\n\n

      \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 (Secondary Memory) \u0935\u0939 \u091c\u0917\u0939 \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0902 \u092a\u0930 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0914\u0930 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0932\u0902\u092c\u0947 \u0938\u092e\u092f \u0924\u0915 \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0930\u0916\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u093e\u0930\u094d\u0921 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u0914\u0930 \u0911\u092a\u094d\u091f\u093f\u0915\u0932 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u0915\u093e \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u0940 \u0939\u093e\u0930\u094d\u0921 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0902\u0921\u093e\u0930\u0923 \u0915\u094d\u0937\u092e\u0924\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0914\u0930 \u0907\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u0932\u0902\u092c\u0947 \u0938\u092e\u092f \u0924\u0915 \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0915\u0930 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902.<\/p>\n\n\n\n

      \"\u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940
      \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930<\/figcaption><\/figure><\/div>\n\n\n\n

      \u0939\u093e\u0930\u094d\u0921 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0926\u0930 \u0932\u0917\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948, \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0908 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u092e\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0915\u094b \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948. \u092f\u0939 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0925\u092e\u093f\u0915 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0915\u093e\u092c\u0932\u0947 \u0938\u0938\u094d\u0924\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

      \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0939\u093e\u0930\u094d\u0921 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915, \u092b\u094d\u0932\u0949\u092a\u0940 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915, \u092a\u0947\u0928 \u0921\u094d\u0930\u093e\u0907\u0935, \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094d\u0921, \u0938\u0940\u0921\u0940, \u0921\u0940\u0935\u0940\u0921\u0940 \u0914\u0930 \u0911\u092a\u094d\u091f\u093f\u0915\u0932 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0905\u0932\u0917-\u0905\u0932\u0917 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u0932\u0917 \u0938\u0947 \u0932\u0917\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0907\u0938\u0932\u093f\u090f \u092f\u0939 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u0947\u0915\u0947\u0902\u0921\u0930\u0940 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0907\u0928\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0938\u0947 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0938\u093e\u0928\u0940 \u0938\u0947 \u0932\u0947 \u091c\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948.<\/p>\n\n\n\n

      \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u092a\u0922\u093c\u0947\u0902 :-<\/strong><\/p>\n\n\n\n

      \u0907\u0928\u092a\u0941\u091f \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0907\u0928\u092a\u0941\u091f \u0921\u093f\u0935\u093e\u0907\u0938 \u0915\u094c\u0928 \u0938\u0947 \u0939\u0948<\/a><\/p>\n\n\n\n

      \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \/ Computer Kitne Prakar Ke Hote Hain ?<\/a><\/p>\n\n\n\n

      \u0915\u092e\u094d\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u093f\u092f\u093e\u0902 (Generations of Computers)<\/a><\/p>\n\n\n\n

      \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0907\u0924\u093f\u0939\u093e\u0938 (History of Computer)<\/a><\/p>\n\n\n\n

      Computer \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0930\u091a\u0928\u093e<\/a><\/p>\n\n\n\n

      \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? Computer \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u091a\u092f<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

      \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 ? \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0935\u0939 \u0938\u094d\u091f\u094b\u0930\u0947\u091c \u0938\u094d\u092a\u0947\u0938 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0902 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948, \u0914\u0930 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0926\u0947\u0936 \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 (Store) \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0935\u0939 \u091c\u0917\u0939 \u0939\u0948 \u091c\u0939\u093e\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u092a\u094d\u0930\u094b\u0917\u094d\u0930\u093e\u092e \u0914\u0930 \u0921\u093e\u091f\u093e \u0915\u094b \u0938\u0902\u0917\u094d\u0930\u0939\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u093e \u0939\u0948. \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0939\u0940 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0940 \u0939\u093f\u0938\u094d\u0938\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u093f\u0928\u093e \u0939\u092e […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":5994,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"tdm_status":"","tdm_grid_status":"","footnotes":""},"categories":[91],"tags":[],"class_list":{"0":"post-5989","1":"post","2":"type-post","3":"status-publish","4":"format-standard","5":"has-post-thumbnail","7":"category-computer"},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5989","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=5989"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5989\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/media\/5994"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=5989"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=5989"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/gyanganga.in\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=5989"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}