{"id":5578,"date":"2021-02-22T09:58:27","date_gmt":"2021-02-22T09:58:27","guid":{"rendered":"https:\/\/alltrickinfo.in\/?p=5578"},"modified":"2021-03-20T02:07:53","modified_gmt":"2021-03-20T02:07:53","slug":"computer-ki-pidhiyan","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/gyanganga.in\/computer-ki-pidhiyan\/","title":{"rendered":"\u0915\u092e\u094d\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u093f\u092f\u093e\u0902 \/ Computer Ki Pidhi"},"content":{"rendered":"\n
\u0938\u0928\u094d 1946 \u092e\u0948\u0902 \u091c\u092c \u092a\u0939\u0932\u093e \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u093f\u0915 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u201c\u090f\u0928\u093f\u090f\u0915\u201d (ENIAC) \u0915\u093e \u0906\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0939\u0941\u0906 \u0925\u093e \u0924\u094b \u092f\u0939 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u093e \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092c\u0928\u093e \u0914\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u094b \u0917\u0924\u093f \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u0940\u0964 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0908 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0905\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0928\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u0940 \u092f\u093e\u0924\u094d\u0930\u093e \u0924\u092f \u0915\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0907\u0938 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u094d\u0930\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u093e\u0930\u0947 \u092c\u0926\u0932\u093e\u0935 \u092d\u0940 \u0939\u0941\u090f \u0939\u0948\u0902 \u0914\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u090f\u0915 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0939\u0932\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0938\u0947 \u0905\u091a\u094d\u091b\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n
\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0935\u093f\u0915\u093e\u0938 \u0915\u094d\u0930\u092e \u0914\u0930 \u0924\u0915\u0928\u0940\u0915 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u093f\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092a\u093e\u0902\u091a \u092d\u093e\u0917\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093e\u0902\u091f \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902<\/p>\n\n\n\n \u0938\u0928\u094d 1946 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u092c \u090f\u0928\u093f\u090f\u0915 (ENIAC) \u0928\u093e\u092e \u0915\u093e \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 \u0924\u092c \u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0925\u0940, 1946 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0928\u093f\u090f\u0915 (ENIAC) \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u090f\u0915\u0930\u094d\u091f \u0914\u0930 \u091c\u0949\u0928 \u092e\u093e\u0901\u091a\u0932\u0940 \u0928\u093e\u092e \u0915\u0947 \u0926\u094b \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915\u094b\u0902 \u0928\u0947 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u092c\u0928\u093e\u090f \u0925\u0947, \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u093f\u0915\u0932 \u0930\u093f\u0932\u0947 \u0924\u0925\u093e \u0935\u0948\u0915\u094d\u092f\u0942\u092e \u091f\u094d\u092f\u0942\u092c (Vaccum Tube) \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0925\u093e \u091c\u093f\u0938 \u0915\u093e \u0906\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0938\u0928\u094d 1904 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 –<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930 (Transistor) \u0915\u0947 \u0906\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0938\u0947 \u0939\u0941\u0908 \u0925\u0940\u0964 \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0906\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0935\u093f\u0932\u093f\u092f\u092e \u0936\u0949\u0915\u0932\u0947 \u0928\u0947 1947 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0925\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e, \u0915\u0939\u0928\u0947 \u0915\u093e \u092e\u0924\u0932\u092c \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0925\u093e, \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0938\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0938\u093e\u0907\u091c \u091b\u094b\u091f\u093e \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0914\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u092d\u0940 \u0924\u0947\u091c \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0925\u0940 \u0914\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0905\u092a\u0947\u0915\u094d\u0937\u093e \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0938\u0928\u0940\u092f \u0925\u0947\u0964 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 1956 \u0938\u0947 1964 \u0924\u0915 \u091a\u0932\u0940 \u0925\u0940 \u0914\u0930 IBM-1401 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u093e \u0938\u092c\u0938\u0947 \u0932\u094b\u0915\u092a\u094d\u0930\u093f\u092f \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 –<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0940 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 1964 \u0938\u0947 \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0925\u0940\u0964 \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0940\u0917\u094d\u0930\u0947\u091f\u0947\u0921 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f (Integrated Circuits) \u092f\u093e (IC) \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0925\u093e, \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0914\u0930 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0938\u0947 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0939\u094b \u0917\u090f \u0925\u0947 \u0905\u092c \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0917\u0924\u093f \u092d\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0915\u093e\u092c\u0932\u0947 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0924\u0947\u091c \u0939\u094b \u0917\u0908 \u0925\u0940\u0964 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u091b\u094b\u091f\u093e \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u0923 \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0930\u0916\u0930\u0916\u093e\u0935 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0906\u0938\u093e\u0928 \u0939\u094b \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964<\/p>\n\n\n\n \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 –<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0938\u0928\u094d 1971 \u0938\u0947 1995 \u0924\u0915 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091a\u0924\u0941\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0936\u094d\u0930\u0947\u0923\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u0916\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0940\u0917\u094d\u0930\u0947\u091f\u0947\u0921 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f \u0915\u093e \u0935\u093f\u0915\u0938\u093f\u0924 \u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u201c\u0935\u093f\u0936\u093e\u0932 \u090f\u0915\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f \u092a\u0930\u093f\u092a\u0925\u201d (Very Large Scale Integrated Circuits – VLSI) \u0915\u093e \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e, \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0907\u0938\u094d\u0924\u0947\u092e\u093e\u0932 \u0938\u0947 \u0932\u0917\u092d\u0917 300000 \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0915\u093e \u092a\u0930\u093f\u092a\u0925 1 \u0907\u0902\u091a \u0915\u0947 \u091a\u094c\u0925\u093e\u0908 \u092d\u093e\u0917 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u0939\u093f\u0924 \u0939\u094b \u092a\u093e\u092f\u093e, \u0906\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0942\u0930\u0940 \u0938\u0947\u0902\u091f\u094d\u0930\u0932 \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u093f\u0902\u0917 \u092f\u0942\u0928\u093f\u091f \u090f\u0915 \u091b\u094b\u091f\u0940 \u0938\u0940 \u091a\u093f\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0906 \u0917\u0908 \u0925\u0940 \u091c\u093f\u0938\u0947 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0925\u093e, \u0914\u0930 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0915\u093e \u092f\u0942\u091c \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092c\u0928\u093e\u090f \u0917\u090f \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0939\u093e \u0915\u0939\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n\n\n\n \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u0939\u0941\u0906 \u0906\u0932\u094d\u091f\u0947\u092f\u0930 8800 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u093e \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0925\u093e \u091c\u093f\u0938\u0947 \u092e\u093f\u091f\u094d\u0938 (MITS) \u0928\u093e\u092e \u0915\u0940 \u0915\u0902\u092a\u0928\u0940 \u0928\u0947 \u092c\u0928\u093e\u092f\u093e \u0925\u093e, \u0907\u0938\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u093f\u0932 \u0917\u0947\u091f\u0938 \u091c\u094b \u0909\u0938 \u0938\u092e\u092f \u0939\u093e\u0935\u0930\u094d\u0921 \u0935\u093f\u0936\u094d\u0935\u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0915\u0947 \u091b\u093e\u0924\u094d\u0930 \u0925\u0947, \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0921\u093f\u0938\u094d\u0915 \u0911\u092a\u0930\u0947\u091f\u093f\u0902\u0917 \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e (\u0921\u0949\u0938) \u091c\u094b\u0915\u093f \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u0938\u092b\u0932 \u0911\u092a\u0930\u0947\u091f\u093f\u0902\u0917 \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e \u0925\u093e\u0964 \u0924\u0925\u093e \u0909\u0938\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0909\u0928\u094d\u0939\u094b\u0902\u0928\u0947 \u0924\u0924\u094d\u0915\u093e\u0932\u0940\u0928 \u0938\u0930\u094d\u0935\u093e\u0927\u093f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u091a\u0932\u093f\u0924 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092d\u093e\u0937\u093e \u092c\u0947\u0938\u093f\u0915 (BASIC) \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u093e \u0915\u0940 \u0925\u0940, \u0907\u0938\u0915\u093e \u0938\u092b\u0932 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u092c\u093f\u0932 \u0917\u0947\u091f\u0938 \u0928\u0947 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u0938\u0949\u092b\u094d\u091f \u0928\u093e\u092e \u0915\u0940 \u0915\u0902\u092a\u0928\u0940 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u0928\u093e \u0915\u0940 \u0925\u0940 \u091c\u094b \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0949\u092b\u094d\u091f\u0935\u0947\u092f\u0930 \u0915\u0940 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092c\u0921\u093c\u0940 \u0915\u0902\u092a\u0928\u0940 \u0939\u0948\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0938\u092c\u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u093e \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0907\u0902\u091f\u0947\u0932 4004 \u0925\u093e\u0964 \u092f\u0939 \u092a\u0940.\u090f\u092e.\u0913.\u090f\u0938. \u0924\u0915\u0928\u0940\u0915 \u0935\u093e\u0932\u093e 4-\u092c\u093f\u091f \u0935\u0930\u094d\u0921 \u0932\u0947\u0928\u094d\u0925 \u0935\u093e\u0932\u093e \u092e\u093e\u0907\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0925\u093e\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0947 \u0938\u0928\u094d 1970-71 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0902\u091f\u0947\u0932 \u0915\u0949\u0930\u092a\u094b\u0930\u0947\u0936\u0928 \u0905\u092e\u0947\u0930\u093f\u0915\u093e \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e, \u0907\u0938\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0907\u0938\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0935\u093f\u0915\u0938\u093f\u0924 \u0907\u0902\u091f\u0947\u0932 4040 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0924\u0948\u092f\u093e\u0930 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0925\u093e\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u0921\u0947\u0938\u094d\u0915\u091f\u0949\u092a \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0914\u0930 \u092a\u094b\u0930\u094d\u091f\u0947\u092c\u0932 \u092e\u094b\u092c\u093e\u0907\u0932 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093f \u0932\u0948\u092a\u091f\u0949\u092a, \u0928\u094b\u091f\u092c\u0941\u0915, \u092a\u093e\u092e\u091f\u0949\u092a \u0906\u0926\u093f \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0939\u0940 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930, CPU \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f\u0936\u093e\u0932\u0940 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 CPU \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0938\u0947 \u091c\u094d\u092f\u093e\u0926\u093e \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b \u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0932\u0917\u0947 \u0939\u0941\u090f \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0915\u094d\u0937\u092e\u0924\u093e\u0935\u093e\u0928 \u0938\u0930\u094d\u0935\u0930, \u092e\u0947\u0928\u092b\u094d\u0930\u0947\u092e \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930, \u0938\u0941\u092a\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f\u0936\u093e\u0932\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0932\u0917\u0947 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0932\u0917\u0947 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0909\u0928 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u094b \u092e\u0932\u094d\u091f\u093f\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0938\u093f\u0938\u094d\u091f\u092e \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u091a\u0924\u0941\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 –<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0902\u091a\u0935\u0940 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0936\u0915\u094d\u0924\u093f\u0936\u093e\u0932\u0940 \u0924\u0925\u093e \u0909\u091a\u094d\u091a \u0924\u0915\u0928\u0940\u0915 \u092c\u093e\u0932\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0938\u0947 \u0932\u0947\u0915\u0930 \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0936\u093e\u092e\u093f\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948, \u0907\u0938 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0905\u0924\u093f \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924 \u0915\u093f\u0938\u094d\u092e \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947 \u092c\u0928\u093e\u090f \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902, \u0915\u093f\u0938 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0948\u091c\u094d\u091e\u093e\u0928\u093f\u0915 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0943\u0924\u094d\u0930\u093f\u092e \u092c\u0941\u0926\u094d\u0927\u093f\u092e\u0924\u094d\u0924\u093e (Artificial Intelligance) \u0915\u094b \u091f\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092e\u093e\u0939\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u0930 \u0930\u0939\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u093e\u0902\u091a\u0935\u0940\u0902 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0936\u0941\u0930\u0941\u0906\u0924 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0927\u094d\u092f \u0928\u0947\u091f\u0935\u0930\u094d\u0915\u093f\u0902\u0917 \u0915\u0940 \u0917\u0908 \u0924\u093e\u0915\u093f \u0921\u093e\u091f\u093e \u0924\u0925\u093e \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e \u0915\u093e \u0906\u092a\u0938 \u092e\u0947\u0902 \u0906\u0926\u093e\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0926\u093e\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0947, \u0928\u090f \u0905\u0924\u093f \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924 \u0907\u0902\u091f\u0940\u0917\u094d\u0930\u0947\u091f\u0947\u0921 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f \u092a\u0930\u093f\u092a\u0925 (ULSI) \u0928\u0947 \u092a\u0941\u0930\u093e\u0928\u0947 \u0905\u0924\u093f \u0935\u093f\u0936\u093e\u0932 \u0907\u0902\u091f\u0940\u0917\u094d\u0930\u0947\u091f\u0947\u0921 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f \u092a\u0930\u093f\u092a\u0925 (VLSI) \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0936\u0941\u0930\u0942 \u0915\u093f\u092f\u093e\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u094d\u0930\u0924\u093f\u0926\u093f\u0928 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0947 \u0906\u0915\u093e\u0930 \u0915\u094b \u091b\u094b\u091f\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0924\u0925\u093e \u0917\u0924\u093f \u090f\u0935\u0902 \u092e\u0947\u092e\u094b\u0930\u0940 \u092c\u0922\u093c\u093e\u0928\u0947 \u0915\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u093e\u0938 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u092b\u0932\u0938\u094d\u0935\u0930\u0942\u092a \u0905\u0924\u094d\u092f\u0902\u0924 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0938\u0947 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0938\u093e\u0907\u091c \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0909\u092a\u0932\u092c\u094d\u0927 \u0939\u094b \u092a\u093e\u090f \u0939\u0948\u0902\u0964 <\/p>\n\n\n\n \u092a\u0902\u091a\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 \u0915\u0947 \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u092e\u0941\u0916\u094d\u092f \u0932\u0915\u094d\u0937\u0923 –<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0907\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u092a\u0922\u093c\u0947\u0902 :-<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u093e \u0907\u0924\u093f\u0939\u093e\u0938 (History of Computer)<\/a><\/p>\n\n\n\n Computer \u0915\u0940 \u0938\u0902\u0930\u091a\u0928\u093e<\/a><\/p>\n\n\n\n\u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/strong><\/td> \u0915\u092c \u0938\u0947 \u0915\u092c \u0924\u0915 <\/strong><\/td> \u0905\u0935\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0930 \u0924\u0925\u093e \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 <\/strong><\/td><\/tr> \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/td> 1946 \u0938\u0947 1956 \u0924\u0915 <\/td> \u0935\u0947\u0915\u094d\u092f\u0942\u092e \u091f\u094d\u092f\u0942\u092c <\/td><\/tr> \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/td> 1956 \u0938\u0947 1964 \u0924\u0915 <\/td> \u091f\u094d\u0930\u093e\u0902\u091c\u093f\u0938\u094d\u091f\u0930<\/td><\/tr> \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/td> 1964 \u0938\u0947 1971 \u0924\u0915 <\/td> \u0905\u0902\u0917\u0940\u092d\u0942\u0924 \u092a\u0930\u093f\u092a\u0925 (\u0907\u0902\u091f\u0940\u0917\u094d\u0930\u0947\u091f\u0947\u0921 \u0938\u0930\u094d\u0915\u093f\u091f )<\/td><\/tr> \u091a\u0924\u0941\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/td> 1971 \u0938\u0947 1995 \u0924\u0915 <\/td> \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930<\/td><\/tr> \u092a\u0902\u091a\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 <\/td> 1995 \u0938\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f<\/td> \u0905\u0924\u093f \u0909\u0928\u094d\u0928\u0924 \u092e\u093e\u0907\u0915\u094d\u0930\u094b\u092a\u094d\u0930\u094b\u0938\u0947\u0938\u0930<\/td><\/tr><\/tbody><\/table> \u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0925\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 (1946 \u0938\u0947 1956 \u0924\u0915)-<\/strong><\/h3>\n\n\n\n
\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0926\u094d\u0935\u093f\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 (1956 \u0938\u0947 1964 \u0924\u0915)-<\/strong><\/h3>\n\n\n\n
\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u0924\u0943\u0924\u0940\u092f \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 (1964 \u0938\u0947 1971 \u0924\u0915) –<\/strong><\/strong><\/h3>\n\n\n\n
\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u091a\u0924\u0941\u0930\u094d\u0925 \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 (1971 \u0938\u0947 1995 \u0924\u0915) –<\/strong><\/h4>\n\n\n\n
\u0915\u0902\u092a\u094d\u092f\u0942\u091f\u0930 \u0915\u0940 \u092a\u0902\u091a\u092e \u092a\u0940\u0922\u093c\u0940 (1995 \u0938\u0947 \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u0924\u0925\u093e \u092d\u0935\u093f\u0937\u094d\u092f) –<\/strong><\/h4>\n\n\n\n